بنام خدا

برای اینکه این دو مفهوم وتفاوت اصلی آندورا دقیقا درک کنیم بجای اینکه از صدر اسلام وارد بحث شویم از وضعیت موجود که همگان شاهد وناظرند مطلب را شروع میکنیم. درغیبت امام عصرع وبراساس فرمان ایشان هم اکنون دو مرجع برای هرفرد مسلمان وجوددارد که احتمالا ممکن است در برهه ای اززمان ایندو یکی شوند اما تاکنون نشده است.

یک :مرجع دینی یا مرجع تقلید:همه مردم با این مرجع ومفهوم آن آشنایند چرا که بیش از 1000 سال است که در کشورمان مراجع تقلید حضور داشته اند وهریک صاحب رساله عملیه بوده وهستند بجز عده ای قلیل که خود یا مرجعند ویا مسایل دینی را درحد اجتهاد میفهمند همه مردم دارای یک مرجع زنده هستند وهم اکنون بیش از 30 مرجع تقلید در سراسر جهان برای شیعیان وجودارد.این مرجعیت در طول دوران اسلام بردوش پیامبر اسلام وسپس امامان معصوم بوده وهم اکنون نیز برعهده امام عصرع ونائبان ایشان است.

دو: مرجع سیاسی: این مرجعیت بطور کامل در گذشته شیعیان جز دوران اندکی پس از رحلت پیامبر اسلام تا کنون وجود نداشت وپس از انقلاب اسلامی وتصویب قانون اساسی درسال 1358 در کشورمان ایجادشد وامام راحل بعنوان رهبر سیاسی نظام اسلامی از سوی مردم تعیین شدند وپس ازرحلت ایشان مقام معظم رهبری ازجانب مجلس خبرگان رهبری باین سمت برگزیده شدند. این مرجعیت در دوران اسلام مدتی در اختیار امام علی ع ومدت اندکی نیز برعهده امام حسن ع بوده است

تفاوت عمده این دومرجعیت:مرجعیت دینی مبتنی بردانش فقه واحکام است وهرکسی که در این زمینه افقهیت ویا اعلمیت داشته باشد مورد پیروی قرار میگیرد ودر نبود اعلمیت مراجع متعددخواهند بود مانند شرایط حاضر درحالیکه در مرجعیت سیاسی که شرایط آن درقانون اساسی آمده است نه تنها دانش فقه لازم است بلکه آگاهی از سیاست وشرایط زمان ومدیریت برای رهبری سیاسی پیش بینی شده است دو :اینکه هیچ ضرورتی به مرجعیت دینی برای رهبری سیاسی نیست کما اینکه در هنگام انتخاب رهبری فعلی مرجعیت دینی وجودنداشت حتی الان هم که ایشان مرجع دینی هم هستند اما فتاوای ایشان تنها برای پیروان ایشان لازم الاتباع است . در نتیجه هیچ التزامی میان ایندو مرجعیت وجودندارد یعنی یک رهبر سیاسی میتواند مرجع دینی هم باشد یا نباشد ویایک مرجع دینی نیز بهمین طور.

مساله مهم دیگر اینستکه در تعیین مرجع دینی نیاز به رای گیری نیست چرا که یک امر تخصصی است مانند هرتخصص دیگر اما دررهبری سیاسی حتما نیاز به رای گیری وبعبارت دیگر بیعت هست مانند بیعتی که پیامبر اسلام درسال پایانی عمرشان درغدیر ازمردم گرفتند که البته مردم آنزمان پس از رحلت ایشان بیعت خودرا پس گرفتند . درزمان حاضر نیز امام راحل با رای مستقیم مردم ورهبری فعلی نیز با رای نما یندگان مردم درخبرگان برگزیده شدند.

نکته پایانی ومهم اینستکه در مورد امامان معصوم بدلیل معرفی انان ازسوی خداوند وپیامبر دارای هردو مرجعیت هستند اما تازمانیکه مرجعیت سیاسی آنان مقبول عامه مردم قرار نگیرد این مسوولیت ازدوش انان ساقط است ومیتوان گفت که امام عصر نیز پس از ظهوروبیعت عموم مردم جهان این مسوولیت را برعهده خواهند گرفت .